Ngôn ngữ là phương tiện được sử dụng trong giao tiếp, là đặc trưng cho một xã hội, đất nước. Đa phần rất nhiều người, kể cả người lớn tuổi cũng bị nhầm lẫn giữa ngôn ngữ viết và ngôn ngữ nói. Vậy đặc điểm của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết có gì khác nhau?
Đặc điểm của ngôn ngữ nói
Ngôn ngữ nói là gì?
Ngôn ngữ nói được sử dụng trong giao tiếp hằng ngày, được thay phiên trao đổi giữa hành động nói và nghe giữ hai người. Ngôn ngữ nói được thể hiện bằng âm thanh kèm theo các hành động từ khẩu hình đến tay, chân,…
Các đặc trưng trong ngôn ngữ nói
Đa dạng về từ ngữ
Ngôn ngữ nói rất đa dạng về cách sử dụng từ. Các từ sử dụng có thể tự tạo ra từ một nhóm cá thể nào đó dần trở thành trào lưu. Đặc biệt ở giới trẻ hiện nay, có rất nhiều các cụm từ mới lạ mà chưa bao giờ xuất hiện từ trước đến nay.
Các từ ngữ ở đia phương như hổm rày, chi mô,… Ngoài ra, còn có các tiếng lóng như ảo tung chảo, củ (chỉ tiền bạc), nổ banh xác (chỉ người hay nói những sự việc không thành có),…
Có các cử chỉ kèm theo
Văn nói cũng được biểu lộ bởi các cử chỉ đi kèm như quơ tay diễn giải khi đang nói một vấn đề gì đó. Nhăn mặt tỏ ra khó chịu về cái gì, gãi đầu khi không hiểu một sự việc gì,… Nói chung là nó biểu bộc lộ các thói quen hay cảm xúc của người nói.
Cường độ âm
Giọng nói rất quan trọng trong văn nói. Nó cũng biểu lộ cảm xúc đến người nghe. Ví dụ một chất giọng trầm ấm hay kiểu giọng thánh thót. Có thể là kiểu giọng chua ngoa, đanh đá,… cũng được miêu tả về chất giọng.
Các câu không đúng ngữ pháp
Trong văn nói, các câu không có đầu đuôi, thiếu chủ từ, thiếu động từ là chuyện rất bình thường. Một câu có thể sử dụng nhiều tính từ, hay động từ miễn là người nghe hiểu. Có các câu trùng lặp từ ngữ, lặp đi lặp lại nhiều lần một từ,… Ví dụ câu thiếu chủ ngữ như:”Qua lần thi rớt cho bạn biết sai để sửa.” Hoặc một câu dùng từ sai:”Để tao phôn cho bọn thằng Mạnh, nó sao lâu quá chưa tới.”
Đặc điểm ngôn ngữ viết
Ngôn ngữ viết là gì?
Ngôn ngữ viết được thể hiện bằng chữ viết, được nhận thức qua thị giác. Chữ viết có thể là bảng chữ cái anpha hay các ký tự đặc biệt khác tùy vào ngôn ngữ quốc gia. Văn viết không có sự thể hiện bằng cử chỉ như văn nói.
Các đặc trưng trong ngôn ngữ viết
Ngôn ngữ viết được chọn lọc có khoa học
Văn viết được chọn lọc, nghiên cứu từ ngữ rõ ràng, tỉ mỉ so với văn nói. Ngoài ra, văn viết còn được chia ra thành rất nhiều loại văn phong ở các lĩnh vực khác nhau. Từ thanh điệu đến từ ngữ, đều được thể hiện theo một quy tắc nhất định.
Cảm xúc văn viết thể hiện ở ngôn từ
Văn viết không biểu lộ cảm xúc như quơ tay, nhăn mặt như văn nói mà thể hiện ở ngôn từ, các ký tự như chấm, phẩy,… Ngoài ra cường độ mạnh nhẹ của văn viết cũng được thể hiện bằng ý nghĩa của từ, ngữ pháp của câu.
Phải đúng cấu trúc câu
Một câu trong văn viết phải đúng ngữ pháp. Phải có đầy đủ các thành phần câu như chủ ngữ, vị ngữ và bổ ngữ bắt buộc. Ngoài ra, các cụm ngữ pháp cũng phải được đi kèm với nhau và hai vế trong một câu phải logic về ý nghĩa. Các cụm liên từ như và, hoặc,… phải sử dụng đúng cách.
Phải có dấu câu
Các dấu câu bắt buộc phải có để ngăn cách cũng như kết thúc câu. Câu nghi vấn phải có dấu chấm hỏi. Các loại dấu ba chấm được sử dụng trong liệt kê, dấu hai chấm hay dấu chấm phẩy hay ngoặc kép cũng có quy tắc sử dụng,… Dấu câu cần đặt đúng chỗ để ngăn cách hợp lý. Nó là một trong các phương pháp giúp câu có nhịp điệu hay hơn.
Sử dụng từ ngữ chuẩn xác
Không được sử dụng từ địa phương hay các từ trong văn nói dành cho văn viết. Ví dụ như câu sau: “Chị sử dụng kem nghệ để chăm sóc da mặt.” là văn viết. Nếu như thay từ “sử dụng” thành từ “xài” sẽ ra văn nói. Có trường hợp biểu thị câu nói của ai đó thì có các quy tắc riêng trong văn viết.
Quy tắc dùng văn nói trong văn viết
Trong văn nói, bạn phải phân biệt được khi nào là văn nói và khi nào là đọc một văn bản. Khi bạn thuyết trình nhìn vào tài liệu để đọc thì đó là lúc bạn dùng lời nói để miêu tả văn viết.
Trong văn viết cách để thể hiện một câu nói thường được sử dụng dấu ngoặc kép. Nếu sử dụng các từ ngữ và cách viết bừa bãi thì đó là sai cú pháp. Bạn không thể dùng từ trong văn nói dành cho văn viết.
Cách thứ nhất là sử dụng dấu hai chấm sau đó cho đoạn văn nói vào giữa dấu ngoặc kép. Cách thứ hai, bạn xuống dòng gạch đầu dòng. Các câu nói khác nhau thì phải xuống dòng với một gạch đầu dòng mới.
Phương pháp luyện viết không bị sai
Trước khi viết hay, bạn phải luyện viết cho đúng. Viết đúng là phải biết cách sử dụng từ ngữ và ngữ pháp chính xác.
– Xác định được các thành phần trong câu như chủ ngữ, vị ngữ, trạng ngữ, bổ ngữ,…
– Dùng từ ngữ chính xác dành cho văn viết. Để luyện được điều này bạn cần có một cuốn từ điển tiếng việt. Hãy đọc nó càng nhiều càng tốt.
– Tập viết câu ngắn trước khi viết câu dài. Hãy cố gắng viết câu ngắn và đủ các thành phần. Sau đó thêm các thành phần khác vào cho câu dài ra như trạng từ, liên từ,…
– Làm bài tập xây dựng câu để cho quen dần với cách viết đúng.
– Đọc nhiều sach chính là cách tốt nhất để luyên viết và có thêm nhiều vốn từ vựng.
Đặc điểm ngôn ngữ viết và ngôn ngữ nói luôn được rất nhiều người quan tâm. Vì bị ảnh hưởng rất nhiều yếu tố như địa phương sinh sống hay mạng xã hội nên rất nhiều người bị sai lỗi này. Hãy chú ý đến từng câu từ bạn viết để tránh bị sai văn phong.