Cách đây hơn một thế kỷ, thế giới đã chứng kiến cuộc cách mạng vô cùng vĩ đại trong lịch sử – Cách mạng Tháng Mười Nga. Lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại, xuất hiện sự ra đời của Nhà nước Xô Viết chuyên chính vô sản. Làm thay đổi cục diện thế giới. Cách mạng Tháng Mười Nga thành công là sự vận dụng chủ nghĩa Mác-Lê-nin từ lý thuyết vào thực tế, để lại nhiều bài học quý báu cho giai cấp vô sản trên thế giới trong quá khứ và kể cả hiện nay.
Tình hình nước Nga trước Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917
- Đầu thế kỷ xx, Nga vẫn là một nước theo chế độ quân chủ chuyên chế, đứng đầu là Nga hoàng Ni-cô-lai 2. Năm 1914, Nga hoàng đẩy nhân dân Nga vào cuộc chiến tranh đế quốc, gây nên những hậu quả nghiêm trọng cho đất nước. Nền kinh tế kiệt quệ, lạc hậu, nạn đói liên tiếp xảy ra ở nhiều nơi.
- Công – nông nghiệp đình đốn trì trệ. Quân đội thiếu vũ khí, lương thực liên tiếp thua trận, mất đất,… Mọi nỗi khổ đè nặng lên tầng lớp nhân dân, công nhân và hơn 100 dân tộc khác trên nước Nga.
- Phong trào chống chiến tranh, đòi lật đổ Nga hoàng diễn ra khắp nơi. Chính Nga hoàng ngày càng trở nên bất lực, không còn khả năng tiếp tục thống trị được nữa.
Lenin – Người có công lao quan trọng trong cách mạng tháng 10 Nga
Từ cách mạng tháng 2 đến Cách mạng Tháng Mười Nga
Diễn biến cách mạng tháng 2
Mở đầu cuộc cách mạng là cuộc biểu tình của 90.000 nữ công nhân Pê-tơ-rô-grát vào ngày 23/2/1917. Phong trào nhanh chóng chuyển từ bãi công chính trị lan sang cuộc khởi nghĩa vũ trang dưới sự lãnh đạo của Đảng Bôn-sê-vích Nga với sự tham gia chủ yếu là lực lượng công nhân, nông dân và tri thức.
Kết quả cách mạng tháng 2
- Cách mạng tháng 2 nổ ra thành công đã lật đổ được chế độ quân chủ chuyên chế, giai cấp tư sản thành lập chính phủ tư sản lâm thời.
- Tháng 3/1917 Xô Viết đại biểu công nhân và binh lính được thành lập. Nga trở thành nước Cộng Hòa.
- Như vậy, cách mạng tháng 2 là cuộc cách mạng mang tính chất dân chủ tư sản kiểu mới song cục diện chính trị đặc biệt lại tồn tại ở Nga là hai chính quyền song song cùng tồn tại.
Cách mạng Tháng Mười Nga
Hoàn cảnh lịch sử
- Sau cách mạng tháng 2 nước Nga hai chính quyền song cùng tồn tại: Chính phủ lâm thời(tư sản) và Xô Viết đại biểu(vô sản). Nhận thấy tình trạng này không thể kéo dài, Lê-nin và Đảng Bôn-sê-vich đã lập đường lối đấu tranh chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa.
- Vào đầu tháng 10/1917 không khí cách mạng bao trùm cả nước Nga, Lenin về nước trực tiếp lãnh đạo cách mạng giành chính quyền, đưa đất nước thoát khỏi chiến tranh đế quốc, thiết lập chính quyền về tay nhân dân mở đường cho nền kinh tế phát triển
- Diễn biến và kết quả của cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917
- Tháng 4/1917, Lê- nin thông qua Đảng Bôn-sê-vich trình bày “luận cương tháng tư” và chỉ ra bước đi tiếp theo của cách mạng Nga là “Tất cả chính quyền về tay Xô Viết”
- Trước tình hình đó, đầu tháng 7/1917 Chính phủ lâm thời thực hiện đàn áp các phong trào đấu tranh, khủng bố các Xô Viết. Nga rơi vào tình trạng rối loạn, không ổn định. Lenin buộc phải rút lui hoạt động và chuyển sang đấu tranh giành chính quyền.
- Đại hội lần thứ 6 Đảng Bôn-sê-vich họp bán công khai ở Pê-tơ-rô-grát vào đầu tháng 8/1917. Lê- nin khẳng định rằng không còn con đường nào khác ngoài con đường đấu tranh vũ trang.
- Ngày 7/10 (20/10), Lenin bí mật rời Phần Lan về Pê-tơ-rô-grát, trực tiếp chỉ đạo công việc chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền. Những đội cận vệ đỏ được thành lập, kế hoạch khởi nghĩa được vạch ra cụ thể, chu đáo và hết sức nhanh chóng.
- Ngay trong đêm 24/10, Lenin đến điện Xmô-nưi trực tiếp chỉ huy cuộc khởi nghĩa. Ngay trong đêm đó, quân khởi nghĩa đã chiếm được toàn bộ Pê-tơ-rô-grát và bao vây Cung điện Mùa Đông, nơi ẩn náu cuối cùng của Chính phủ tư sản.
- Dưới sự lãnh đạo của Đảng mà đứng đầu là Lê nin, quân khởi nghĩa đã đánh chiếm được một số vị trí quan trọng như nhà ga, nhà máy điện,…
- Đêm 25/10, Cung điện Mùa Đông bị chiếm, các bộ trưởng của Chính phủ bị bắt, thủ tướng A.Kerenski chạy trốn ra nước ngoài. Chính quyền xô viết được thành lập do Lê-nin đứng đầu.
- Tiếp đó, khởi nghĩa ở Mát-xơ-cơ-va giành thắng lợi, phong trào lan rộng khắp nước Nga. Và đến đầu năm 1918, cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười đã giành thắng lợi hoàn toàn trên đất Nga rộng lớn.
Như vậy, Cách mạng Tháng Mười Nga thành công, nhà nước xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới được thành lập. Mở ra một thời kỳ mới cho lịch sử nhân dân chính quốc, nhân dân thuộc địa và các quốc gia khác trên thế giới.
Ý nghĩa lịch sử
Cách mạng Tháng Mười Nga đã làm thay đổi hoàn toàn vận mệnh đất nước và số phận của hàng triệu con người ở Nga. Lần đầu tiên trong lịch sử, cách mạng đã đưa những người lao động lên nắm chính quyền, xây dựng chế độ mới-chế độ xã hội chủ nghĩa.
Cách mạng Tháng Mười Nga thành công năm 1917 đã làm thay đổi cục diện thế giới, làm lung lay hệ thống chủ nghĩa thực dân. Cổ vũ mạnh mẽ phong trào đấu tranh nhân dân trên toàn thế giới và để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho cuộc đấu tranh giải phóng của giai cấp vô sản, nhân dân lao động và bị áp bức.
Chủ tịch HCM khi đánh giá Cách mạng Tháng Mười Nga, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định “giống như mặt trời chói lọi, Cách mạng Tháng Mười Nga chiếu sáng khắp năm châu, thức tỉnh hàng triệu người bị áp bức, bóc lột trên trái đất. Trong lịch sử loài người chưa từng có cuộc cách mạng nào có ý nghĩa to lớn và sâu xa đến thế”; “thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Mười Nga đã dạy cho giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới nhiều bài học hết sức quý báu, bảo đảm cho sự nghiệp giải phóng triệt để của giai cấp công nhân và của cả loài người”.